Bệnh vàng lá xoăn lá ở cà chua – bệnh thường gặp ở các nước nhiệt đới và ở Việt Nam. Bệnh xoăn lá cà chua còn được gọi là bệnh xoăn lá cà chua, bệnh xoăn lá cà chua. Trong số các bệnh do virus cà chua ở Việt Nam, bệnh vàng lá xoăn là bệnh quan trọng nhất. Hiện tỷ lệ bệnh xoăn lá trên ruộng cà chua thường rất cao, có khi lên tới 100%. Ở Việt Nam, người ta đã phát hiện 3 loại vi rút túi gây bệnh xoăn lá cà chua. Virus thường gây ra triệu chứng xoăn lá, nhất là phần ngọn rất mạnh, lởm chởm. Lá khô héo, cây thấp lùn, mặt lá thường có đốm vàng khảm. Ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình sinh trưởng và phát triển, cũng như vụ cà chua sau này.
Mục Lục
Dấu hiệu nhận biết của bệnh
- Lá không có hình dạng, nhỏ hẹp và biến vàng từ mép và chóp lá lan vào giữa gân (đặc biệt là lá non).
- Lá uốn cong lên trên thành hình cái thuyền.
- Nhiễm bệnh lúc cây còn nhỏ, cây sẽ bị xoắn lá ngọn rất nhanh và không thể phát triển không có hoa quả.
Nguyên nhân gây ra của bệnh
– Có khoảng 40 loài begomovirus gây bệnh xoăn vàng lá cà chua.
– Ở miền bắt xác định được 2 loài là:
- Tabaco leaf curl virus (gây bệnh xoăn lá thuốc lá).
- Tabaco yellow leaf curl virus.
– Các loài begomovirus đều có phân tử hình chùy (hình cầu kép), có bộ gen DNA sợi vòng đơn mã hóa cho khoảng 6 gen.
Tác hại của bệnh gây ra
Tác nhân gây bệnh là do virus gây ra nên phải có các động vật trung gian mang và truyền bệnh, thì bệnh mới được phát tán. Các động vật trung gian như rệp (Aphid), bọ phấn trắng (Bemisia tabaci), bọ trĩ (Thrips), một số sâu miệng nhai, bọ cánh cứng và cả con người…
Khi cây bị nhiễm virus càng sớm (từ khi cây mới mọc), thì thời gian ủ bệnh càng ngắn và cây phát bệnh càng sớm. Khi cây đã lớn bị nhiễm virus, do có sức đề kháng cao hơn, nên cây phát bệnh muộn hơn, hoặc không phát bệnh. Cây phát bệnh càng sớm thì tác hại càng lớn, thậm chí không cho thu hoạch. Cây bị bệnh thường lùn và lá bị xoăn, vàng, khảm nên khả năng quang hợp giảm, vì vậy làm giảm năng suất.
Trên trái có thể biểu hiện triệu chứng bệnh hay không tùy thuộc vào loại virus và giống cà chua, nhưng chắc chắn khi cây bị bệnh thì số lượng và kích thước trái sẽ bị giảm, trái bị sượng. Trên những giống kháng, nếu cây đã bị truyền virus, dù không thể hiện triệu chứng bệnh, nhưng cây vẫn âm thầm mang virus và vẫn có khả năng lây truyền sang cây khác khi có điều kiện.
Điều kiện phát sinh phát triển
- Các begomovirus cà chua không truyền qua hạt giống, không truyền qua tiếp xúc cơ học.
- Virus xâm nhập vào cây và đồng ruộng bằng bọ phấn (Bemisia tabaci).
- Bọ phấn truyền Begomovirus theo kiểu bền vững tuần hoàn.
- Lây bệnh xoăn vàng lá cà chua ở Việt Nam cho thấy: 3 – 4 bọ phấn tiếp có khả năng lây bệnh tốt. Thời kỳ tiền dục trong bọ phấn là 11 ngày.
- Ở phía Bắc Việt Nam, bệnh nặng vào tháng 8 – 12 vụ sớm, 3 – 5 vụ xuân hè. Vụ chính vụ bệnh nhẹ hơn.
Biện pháp phòng trừ bệnh
- Trồng cách li trong nhà kính, nhà màn, loại bỏ cây bị bệnh.
- Diệt bọ phấn 15 ngày/lần, dùng giấy bạc phản xạ xua đuổi, dùng bẫy bả màu vàng.
- Dùng giống kháng chuyển gen.
Reservenz.com cám ơn bạn đã đọc bài viết.