Thời tiết hanh khô, gà xuất hiện các mụn nhỏ bằng hạt đậu mọc ở mào gà, quanh mắt… Đây là triệu chứng điển hình của căn bệnh đậu gà
Bệnh đậu gà là một bệnh truyền nhiễm do vi rút gây nên. Gà có thói quen ăn uống rất kém và là nguyên nhân gây ra các bệnh khác, làm cho bệnh nặng hơn, có thể làm chết gà. Ở nước ta, bệnh đậu gà xảy ra quanh năm, nhưng vào mùa đông hoặc cuối xuân, đầu hè khi thời tiết hanh khô, bệnh đặc biệt dễ lây lan và nặng nhất. Để giúp người chăn nuôi nhận biết, phòng trị bệnh hiệu quả, sau đây là một số vấn đề:
Mục Lục
Nguyên nhân gây bệnh đậu gà
Bệnh đậu gà do một loại virus thuộc nhóm Poxvirus loại thích nghi trên gà gây ra. Virus đậu gà có 4 biến chủng chính: Đậu gà, đậu gà tây, đậu bồ câu và đậu chim công. Bệnh có thể lây lan qua nhiều con đường khác nhau, bao gồm nguyên nhân trực tiếp và nguyên nhân gián tiếp.
Nguyên nhân trực tiếp: Virus từ gà mắc bệnh lây sang gà khỏe mạnh. Virus đậu có thể tồn tại ở môi trường ngoài khá tốt, do đó một chuồng nuôi chứa nhiều con, khi 1 con bị bệnh sẽ lây sang những con khác nếu không được phát hiện để phòng bệnh và điều trị kịp thời.
Nguyên nhân gián tiếp: Virus đậu có thể tồn tại trên các thiết bị chăn nuôi, tồn tại trên nền chuồng nên dễ lây lan từ nơi này qua nơi khác thông qua gián, ruồi hoặc muỗi. Điều này có thể làm lây nhiễm bệnh từ đàn gà này sang đàn gà khác…
Triệu chứng của bệnh đậu gà
Gà bị bệnh thường ở 1 trong 2 thể sau:
- Thể ngoài da: Mụn đậu mọc ở những vùng da không lông như mào, mép, xung quanh mắt… và đôi khi ở cả chân, hậu môn, phần da bên trong cánh. Mụn ở khóe mắt làm cho gà viêm kết mạc mắt, không mở mắt được gây khó nhìn. Nếu ở khóe miệng làm gà khó lấy thức ăn. Mụn đậu mới xuất hiện là những nốt sần nhỏ, có màu nâu xám hay xám đỏ, sau đó to dần như hạt đậu, da sần sùi. Nốt đậu từ từ chuyển sang màu vàng, mềm, vỡ ra có mủ giống như kem. Mụn đậu khô đóng vẩy màu nâu sẫm, dần dần tróc đi để lại sẹo. Gà mắc ở thể này có thể vẫn ăn uống bình thường.
- Thể niêm mạc (màng giả, thường xảy ra ở gà con): Trong niêm mạc, hầu họng, khóe miệng, thanh quản phủ lớp màng giả màu trắng hoặc vàng, khi gạt lớp màng đi để lại các nốt loét màu đỏ ở tầng niêm mạc. Gà khó thở, ăn uống kém, từ miệng chảy ra chất nhờn lẫn mủ và màng giả.
Đôi khi gà bị cả hai thể kết hợp làm bệnh tiến triển nhanh hơn và dễ chết hơn.
>>> Xem thêm chuyên mục phòng và trị bệnh trong chăn nuôi
Cách phòng bệnh
- Cung cấp đầy đủ thức ăn, nước uống cho gà, bảo đảm đủ dinh dưỡng, hợp vệ sinh. Bổ sung thường xuyên các loại vitamin, chất khoáng, điện giải… để tăng cường sức đề kháng cho gà.
- Hằng ngày vệ sinh sạch sẽ chuồng trại, máng ăn, máng uống… tránh gió lùa, thoáng mát về mùa hè, ấm áp về mùa đông.
- Định kỳ phun thuốc sát trùng chuồng trại, khu chăn nuôi (ít nhất 1 tuần/lần) để tiêu diệt mầm bệnh.
- Dùng vaccin phòng bệnh cho gà từ 7-10 ngày tuổi.
Pha viên vaccin đông khô vào dung dịch pha vaccin hoặc dung dịch nước sinh lý 0,9%, lắc đều, dùng kim khâu hoặc ngòi bút nhúng ngập, sau đó chích vào vùng dưới da mỏng của mặt trong cánh gà.
Bệnh đậu gà thường lây truyền từ muỗi và các loài côn trùng ký sinh khác khi di chuyển từ vật chủ này sang vật chủ kia, chẳng hạn như bét đỏ (red mite). Nó cũng có thể lây lan trong bầy từ con mang mầm bệnh sang con lành hay từ gà đã khỏi bệnh truyền virus (qua không khí) hay gián tiếp qua thực phẩm và nguồn nước ô nhiễm nơi gà bệnh truyền sang. Virus đậu gà có thể chịu đựng tốt trong điều kiện khô ráo và có thể tồn tại trong môi trường từ nhiều tháng cho đến cả năm qua những vảy khô và vụn lông gà.
Điều trị bệnh hiệu quả
Bệnh do virus gây ra nên không có thuốc điều trị đặc hiệu, do vậy chỉ điều trị triệu chứng, dùng thuốc kháng sinh để chống bội nhiễm.
Các mụn đậu ngoài da thì dùng bông thấm nước muối pha loãng rửa sạch, rồi bôi các thuốc sát trùng nhẹ như Xanhmethylen 2% hoặc cồn Iod 1-2%, ngày 1-2 lần, bôi liên tục 3-4 ngày. Nếu mụn quá to thì dùng dao sắc gọt cắt, sau đó bôi thuốc. Nếu gà bị đau mắt thì dùng thuốc nhỏ mắt (sử dụng thuốc nhỏ mắt của người). Dùng các thuốc kháng sinh chống bội nhiễm như Amoxycol, Genta- costrim, Ampicol… pha vào nước uống hoặc trộn vào thức ăn cho gà, ngày 2 lần, dùng liên tục từ 3-5 ngày.
Ngoài ra, dùng thuốc trợ sức, trợ lực để tăng sức đề kháng cho gà như B Complex, vitamin C, đặc biệt là vitamin A… pha thuốc vào nước cho gà uống trong quá trình điều trị